Groencontact 2023/2

In verstedelijkte gebieden zijn er groenzones te vinden, maar deze zijn vaak geïsoleerd van elkaar. Om van het ene groene eiland naar het andere te gaan, moet je vaak een grijze zee, of soms zelfs oceaan, oversteken. Het verbinden van deze groene eilanden zorgt ervoor dat de beleving van de publieke ruimte verhoogd wordt. Mensen kunnen ononderbroken door het groen wandelen. Ook voor de biodiversiteit heeft dit een grote meerwaarde, aangezien het oversteken van een grijze oceaan voor vele fauna en flora een haast niet te overbruggen uitdaging is. Via groene verbindingen kan het groenblauwe netwerk in Vlaanderen veerkrachtiger en uitgebreider gemaakt worden.

Met de Groenaannemer-Award willen VLAM en Vereniging voor Openbaar Groen het maatschappelijk belang van openbaar groen in de kijker zetten en wijzen op de meerwaarde van een professionele aanpak door een groenaannemer en op de samenwerking met boomkwekers. Dit past perfect in de doelstelling van VLAM ‘Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing’. Hiermee willen ze promotie voeren voor de producten en diensten van de sectoren landbouw, tuinbouw, visserij en agrovoeding. In kader van de Openbaargroen-awards willen ze de samen werking met groenaannemers en kwekers bij lokale besturen stimuleren. De award werd uitgereikt op de finaledag van de Openbaargroen-awards in Diksmuide. De prijs ging naar de Welzijnscampus Portavida in Genk en groen ondernemer ‘Dolmans Landscaping Services’ uit Lummen.

In het eerste deel werd er ingezoomd op het Bermbesluit en de verschillende functies van bermen. Deel twee ging dan weer over de verschillende beheer opties en -technieken en in deel drie gaan we wat dieper in op de toekomst van het bermbesluit en klaren we enkele onduidelijkheden uit. Met een 20.000 à 25.000 hectare langs onze wegen en waterlopen kunnen onze bermen een gigantisch natuurnetwerk vormen. Bermen hebben verschillende functies, verschillen de beheerders en vallen daardoor ook soms onder verschillende wetgeving. Dit zorgt soms voor onduidelijkheden bij beheerders. Er is nood aan een grondige analyse van ons bermbeleid en krachtige, duidelijke richtlijnen om onze bermen te laten floreren als nooit tevoren.

Bomen worden steeds meer naar waarde geschat. Ze voorzien ons van waardevolle producten en zorgen voor een leefbare omgeving. Daarnaast komen we ook steeds meer te weten over de positieve impact van bomen op onze mentale en fysieke gezondheid. Bomen kunnen daarnaast ook nog een spirituele bijdrage leveren. Al eeuwenlang heerst er in onze contreien een cultuur rond boom verering. In dit artikel verkennen we wat bomen betekenden voor onze voor vaderen.

Als gevolg van de klimaatopwarming zijn er schommelingen en veranderingen in de seizoenen. Door de zachte winters worden hommelkoninginnen sneller wakker. De zomers zijn geregeld zeer droog, waardoor veel planten niet tot bloei komen.

Vlaanderen is dicht bebouwd en dun bebost. Het heeft procentueel gezien de minste bosoppervlakte van Europa. Langs de andere kant is het de meest verharde regio in Europa. Dit brengt heel wat uitdagingen met zich mee. Fragmentatie van het landschap, hittestress en overstromingen zijn er maar enkele van. Deze uitdagingen zijn vertaald en opgenomen in verschillende beleidsplannen waarmee we allen aan de slag zijn. In de lokale klimaatplannen en het Vlaamse adaptatieplan staan acties om deze problemen aan te pakken.

De maatschappelijke verwachtingen voor het karakter van openbaar groen zijn de afgelopen jaren sterk veranderd. Het ontwerp moet klimaatbestendig zijn, maar als het kan zouden er wel zo veel mogelijk inheemse soorten gebruikt moeten worden. Liefst is er een gefaseerd maaibeheer, maar de ruimte moet wel ten alle tijden toegankelijk zijn voor zo veel mogelijk burgers. Maar bovenal moet het wel verzorgd blijven, natuurlijk! Zie je door de bomen het bos niet meer? Ga er even bij zitten, wij hebben zelfs een stoeltje bij voor jou! Aan de hand van dit stoeltje zullen we de filosofie van ecologisch beheer verduidelijken.

Poperinge telt ruim 19.000 inwoners. Er is eén grote kern Poperinge en 9 deelgemeentes of gehuchten. Met onze oppervlakte zijn wij de vierde grootste gemeente van West-Vlaanderen. Met 12.000 ha waarvan 10.000 ha landelijk en agrarisch gebied, tussen de Westvlaamse heuvels en de grens met Noord-Frankrijk, een uniek groen en landelijk kader. Heel veel open ruimte dus met de St-Sixtusbossen, Couthofbossen en het Helleketelbos als zichtbaar bosgroen in het landschap.

Af en toe zijn we een beetje benieuwd hoe ze het aanpakken bij onze buren. Met veel belangstelling las ik dat ‘Nederland Zoemt’, een project van IVN Natuureducatie en Natuur & Milieu, Gouda bekroond heeft tot ‘bijvriendelijkste gemeente’. Dit doen ze met als doel het structureel vergroten van het voedselaanbod en de nestgelegenheid voor wilde bijen in Nederland. Hoe pakken ze dit aan en is het inspirerend voor Vlaanderen?

In elk vak is men constant op zoek naar de juiste trends en evoluties. Het Jaarboek 2022 van Blauwe Kamer analyseert jaarlijks de Nederlandse toonaangevende plannen en realisaties binnen de vakgebieden landschapsarchitectuur en stedenbouw. De aandacht gaat daarbij telkens naar die projecten die ontwerpmatig en maatschappelijk nieuw en relevant zijn. In een geglobaliseerde wereld zijn deze voorbeelden en trends niet enkel geldig voor Nederland. Ook voor Vlaanderen zijn ze van belang. De rode draad bij de hedendaagse planvorming en uitbouw van stad en landschap is de waarde van de biologische componenten of de zoektocht naar een biofiele urbanisatie.

Iedereen kent ze ondertussen al, de befaamde Aziatische hoornaar (Vespa velutina). We worden er vaker en vaker mee geconfronteerd, of in je eigen buurt of op het nieuws of via andere media. De soort werd hier voor het eerst gespot in 2017 te Poperinge, maar ondertussen hebben ze heel Vlaanderen veroverd en werden er vorig jaar maar liefst 7.568 individuen gemeld. Dat ze hier talrijk aanwezig zijn, dat is een feit, maar brengt de aanwezigheid van de Aziatische hoornaar dan zoveel problemen met zich mee?

Het zijn welgekende en geliefde beelden in tuinen en parken: borders, bestaande uit een weelde van verschillen de soorten, waarin wordt gespeeld met kleurenpracht en grillige bladvormen. Niemand is ongevoelig voor het ‘wauw’-effect dat een goed gekozen selectie vaste planten teweeg brengt. Een vaste plantenborder biedt kleur, stuifmeel, structuur en een overvloed aan cultuurvarianten waardoor je voor elke standplaats wel een geschikte plant kan vinden. Toch gebeurt het dat een aanplant niet het verhoopte succes heeft. Ongenoegen over een mislukte poging stuurt sommige openbare besturen weg van de vaste planten, en dat is jammer. Is een vaste plantenborder dan zo complex? En bestaat er geen succesformule om het toch tot een goed einde te brengen?

Als groendienst doe je voor bepaalde werkzaamheden in aanleg en onder houd van groenzones wel eens beroep op een externe tuin- of groenaannemer. Het is echter niet evident om op voorhand in te schatten of een aannemer die kandideert voor een opdracht volledig in orde is met alle wettelijke voorschriften, duurzaam werkt en vakbekwaam is.

Klimaatverandering is een hot topic dat veel stof doet opwaaien. Voor sommigen staat het water al aan de lippen terwijl het voor anderen een ver-van-mijn-bed-show lijkt. We worden overspoeld met informatie en misinformatie omtrent dit onderwerp. In dit artikel proberen we op nuchter e wijze een stand van zaken te brengen en oplossingen voor de klimaatproblematiek in het openbaar groen naar voor te schuiven. Hiervoor baseren we ons op vooraanstaande wetenschappelijke bronnen.

Hoe respectvol zijn we niet naar onze eeuwelingen in onze gemeenten. Als iemand de honderd haalt feest een hele wijk of gemeente mee. Een eeuweling kraakt hier en daar, is wel eens slecht te been, hoort niet meer zo goed of ziet niet meer zo scherp maar dat pardonneren we graag. Of we even vriendelijk zijn naar onze oude bomen of ander groen erfgoed zoals hagen is maar de vraag. Geen geboorteakte, geen naam in een doopregister, geen e-ID die dit hardmaakt.

Genk voorziet subsidies voor het beheer van “erfgoedbomen” in de stad, en het onderhoud van “waardevolle” bomen op privaat domein.

In februari 2023 verraste de European Arboricultural Council (EAC) met groot nieuws: Antwerpen is de Europea n City of Trees (ECOT) van 2023! Tijdens hun jurybezoek stelden de leden van de ECOT werkgroep persoonlijk vast dat stad Antwerpen zichtbaar focust op het behoud en de toekomst van haar waardevolle bomen, die een leefbare omgeving verzekeren voor bewoners en bezoekers. Vooral het Toekomstbomen-project trok de aandacht, en wordt door de EAC aanbevolen als voorbeeld voor andere Europese steden. Op 16 juni 2023 wordt in het Antwerpse stadhuis de ECOT award 2023 plechtig overhandigd door een vertegenwoordiger van de Italiaanse stad Merano, winnaar in 2022.

• Bomen beter begrijpen | Gids voor praktisch beheer
• Irrigation simplified | Uw gids naar gecontroleerd watergeven
• Tuinieren met bloemen | Tover jouw tuin of balkon om tot een bloemenparadijs
• Huisgenoten | Insecten in en om je eigen huis

Ook in Vlaanderen merken we gevolgen van de klimaatverandering. De afgelopen 6 jaar waren er vijf met extreme droogte afgewisseld met zware overstromingen in de zomer van 2021. Verstandig omgaan met regenwater is dan ook cruciaal. De Vlaamse Regering keurde daarom op 10 februari een aangescherpte hemelwaterverordening goed.

Tegels, natuurlijk. Had je aan iets anders gedacht? Dan heb je de afgelopen maanden ongetwijf eld op een andere planeet of minstens in het buitenland doorgebracht. Alhoewel, Nederland kan er ook wel wat van! Naar het voorbeeld van onze noorderburen heeft Vlaanderen sinds dit voorjaar zijn eigen Vlaams Kampioenschap Tegelwippen! Tot en met 31 oktober nemen gemeenten, verenigingen of scholen het tegen mekaar op om het hoogste aantal tegels per 1000 inwoners te wippen.